So-Cool is de afkorting van Sociaal Cognitieve Oplossingen Leren. So-Cool beoogt het risico op crimineel gedrag te verminderen middels het trainen van intern-probleemoplossende vaardigheden en sociale vaardigheden. Een ander programmadoel van So-Cool is het doen toenemen van de kernovertuiging zelfvertrouwen.
Er zijn twee varianten: So-Cool regulier en So Cool verlengd. De reguliere variant bestaat uit 17 bijeenkomsten van 1 uur en een kwartier en verlengde variant bestaat uit 23 bijeenkomsten.
Doel
Het algemeen doel van So-Cool is het terugdringen van recidive. De programmadoelen zijn: Toename van sociaal probleemoplossende vaardigheden, zelfvertrouwen en sociale vaardigheden.
Doelgroep
Jongens en meisjes van 12 t/m 18 jaar met een gemiddeld risico op recidive die tekorten vertonen in de sociale probleemoplossingsvaardigheden. Er is sprake van een licht verstandelijke beperking (LVB), dat wil zeggen een IQ van 50-70 of een IQ van 70-85 in combinatie met een beperkt sociaal aanpassingsvermogen. In het kader van het adolescentenstrafrecht kan de training worden aangeboden aan jongvolwassenen tot 23 jaar.
Methodiek
So-Cool is gestoeld op het sociaal informatieverwerkingsmodel van Crick en Dodge (1994). Dit model bestaat uit zes stappen: waarnemen, interpreteren, doelen stellen, oplossingen bedenken, kiezen van de oplossing en het uitvoeren van de oplossing. Bij jongeren met een LVB verloopt deze sociale informatieverwerking anders dan bij jongeren zonder een LVB. Jongeren met een LVB nemen meer negatieve informatie waar en beschikken over minder assertieve maar meer submissieve en agressieve probleemoplossende vaardigheden. Ook schrijven ze meer negatieve intenties toe aan anderen, bedenken meer agressieve en submissieve oplossingen en evalueren assertieve oplossingen minder positief dan jongeren zonder LVB. De wijze waarop de eerste 4 stappen van de sociale informatieverwerking verlopen, biedt een verklaring voor de tekortschietende gedragsvaardigheden. Bij jongeren met een LVB komen vaak de kernovertuigingen naar boven dat ze het toch nooit goed doen, dat ze niks te verliezen hebben en/of dat ze niks kunnen. Daarnaast brengt een LVB jongeren vaker in situaties en omstandigheden die op hun beurt die sociale informatieverwerking op de proef stellen. Ze denken dat ze worden uitgedaagd of afgewezen. Dit is gevaarlijk: de LVB zorgt voor gevaarlijke omgevingstriggers voor het gedrag van de jongere en door de LVB kunnen jongeren deze niet goed verwerken en mee omgaan.
Werkwijze
So-Cool kent twee varianten: So-Cool regulier en So Cool verlengd. De reguliere variant bestaat uit 17 bijeenkomsten van 1 uur en een kwartier en verlengde variant bestaat uit 23 bijeenkomsten.
Er vindt een voor- en nameting plaats door de supervisor. Door middel van de Sociale Informatie Verwerking Test (SIVT) worden tekorten in de sociale informatieverwerking in kaart gebracht. Daarnaast wordt de vragenlijst (TOPS) afgenomen waaruit de problematische situaties voor jongeren naar voren komen. Deze informatie is input voor het trainingsplan.
Per week is er een trainingsbijeenkomst. Gestart wordt met een kennismakingsbijeenkomst, waarbij jongere, ouders, trainer en taakstraf coördinator aanwezig zijn. Dan volgt een tweede bijeenkomst waar er een delictbespreking plaatsvindt en informatie wordt verzameld ten behoeve van het trainingsplan. Het trainingsplan wordt samen met de jongere definitief gemaakt tijdens de derde bijeenkomst en er wordt een buddy bij betrokken. Deze buddy wordt samen met ouders betrokken om de jongere te ondersteunen bij het huiswerk en toepassen van het geleerde.
Daarna volgen trainingsbijeenkomsten waaronder een aantal praktijkbijeenkomsten in de leefomgeving van de jongere zelf, de outdoor-trainingen. Deze outdoor-trainingen duren 2 uur. Er wordt elke bijeenkomst huiswerk meegegeven. Ouders worden na elke bijeenkomst gebeld of gemaild en de trainer geeft dan aan op welke wijze zij de jongere kunnen ondersteunen. Het trainingsplan wordt tussentijds geëvalueerd en indien nodig bijgesteld in aanwezigheid van ouders en buddy. Tijdens de afrondingsbijeenkomst vindt er een eindgesprek plaats waar het eindverslag wordt besproken en ondertekend. In het eindverslag staan ook aandachtspunten voor de toekomst genoemd. De taakstraf coördinator is naast ouders en buddy hierbij aanwezig. De jongere krijgt een certificaat uitgereikt.
Een maand na afloop van de training is er een boostersessie met de jongere en de ouders. Er wordt bekeken of de jongere het geleerde heeft vastgehouden, welke onderwerpen moeten worden opgefrist en of de aandachtspunten behaald zijn. Na de boostersessie onderhoudt de trainer een viertal follow-up contacten afwisselend met de jongere en zijn ouders gedurende een half jaar.
Materiaal
Er wordt gebruik gemaakt van de programmahandleiding So-Cool van Collegio/Montfoort en Expertisecentrum van de William Schrikker Groep (2013). Deze handleiding bevat een geprotocolleerde uitwerking van de training en de benodigde trainingsmaterialen. De uitgangspunten en wetenschappelijke onderbouwing staan omschreven in de ‘Theoriehandleiding So-Cool’ van Persoon en Koeijer (Collegio/Montfoort 2013), Lever en Kea (Expertisecentrum William Schrikker Groep 2011) . Voorts zijn handleidingen beschikbaar voor implementatie en kwaliteitscontrole en voor opleiding en supervisie van trainers.
Onderzoek effectiviteit
Er zijn geen effectstudies voorhanden
Erkenning
So-Cool is op 07-06-2013 erkend door de Erkenningscommissie Interventies Deelcommissie justitie
Herbeoordeling volgt in 2016 door de nieuwe Erkenningscommissie Justitiële Interventies.